مشارکت پایدار؛ پایداری سرزمین
🔹 مبتنی بر اصل شفافیت، تقریبا تمام محتوای جلسه، پیادهسازی شده است و خواندن کل گزارش، کمتر از ۱۵ دقیقه از وقت کنشگران و فعالان عزیز را به خود اختصاص میدهد؛
🔸 با تشکر از صبوری و توجه شما
🔹 با ما همراه باشید
به نام خدا
✳️ نخستین نشست شورای هماهنگی شبکه تشکلهای محیط زیست و منابع طبیعی کشور با آقای دکتر سلاجقه ، معاون محترم رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست (نهمین نشست دورهای با رئیس سازمان)، روز دوشنبه، ۱۰ آبان ۱۴۰۰، از ساعت ۱۳:۳۰ تا ۱۵:۳۰ در سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد
✳️ این نشست، تنها دو روز پس از ارسال نامه شورای هماهنگی که در آن پیشنهاد برگزاری جلسه ارائه شده بود، با تسهیلگری دکتر موسوی، مدیرکل محترم مشارکتهای مردمی و مسؤولیتهای اجتماعی سازمان، هماهنگ شد
🔸 دکتر سلاجقه، رأس ساعت جلسه، همراه با یکی از مشاوران، وارد سالن شدند و به سرعت هم مستقر شده و پس از یک احوالپرسی کوتاه جلسه آغاز شد
🔸 پس از ارائه توضیحات دکتر موسوی در معرفی ساختار شبکه ملی و استانی و برخی ظرفیتها و تعاملات و ارائه تاریخچهای از نشستهای پیشین، اعضاء حاضر در جلسه، خودشان را معرفی نموده و سپس دبیر شورای هماهنگی، مهمترین نکات مربوط به شبکه را ارائه داد:
✳️ محمد الهموتی:
🔹 نخستین جلسه در هر دوره، جلسه آشنایی محسوب میشود و امروز به این دلیل، نکات کلی را مرور خواهیم کرد و جزئیات و محورهای اصلی مطالبات را به جلسه بزرگتر با استانها و کارگروهها و فعالان کشور موکول میکنیم؛
🔹 تقریبا جز برخی تصمیمات مربوط به کار اجرایی، همه تصمیمات، اظهارنظرات، یادداشتها و بیانیهها در شبکه، یک فرآیند نظرخواهی جمعی را طی میکنند. یا در قالب خود شورای عمومی و یا در قالب کارگروههای تخصصی؛
🔹 شبکهها در نظام حقوقی کشور، در واقع به عنوان فرصتی نظاممند برای هماندیشی و همافزایی تشکلهای کشور در هر موضوع و حوزه فعالیت، تعریف و شناخته شدهاند و در موضوعات مختلف شکل گرفتهاند؛ در شبکه محیط زیست و منابع طبیعی کشور، فرآیند حضور و فعالیت تشکلها در چارچوب ترویج، حمایت و مطالبهگری جمعی، به صورت شفاف تعریف شده و تشکلهایی که علاقمند به فعالیت در حوزههای مختلف هستند، امکان آشنایی با هم، همافزایی و فعالیت مشترک پیدا میکنند و یا داوطلب میشوند در استان و سپس کشور، عضو ارکان اجرایی شبکه شوند؛
🔹 سال ۷۹ در برنامه سوم توسعه، تولیگری حوزه مدنی و ان.جی.اوها به وزارت کشور سپرده شد و بر اساس آن، آییننامه اجرایی تدوین شد…
💢 دکتر سلاجقه: در آن مقطع، من عضو کارگروه ماده ۱۲ بودم و یادم هست این آییننامه به چه صورت نوشته شد
🔹 بعد از این مرحله، در سال ۸۴، برای نخستین بار در مقررات و متون قانونی کشور، نام شبکه محیط زیست و منابع طبیعی استان، در دستورالعمل شورای برنامهریزی استان، ذیل فهرست اعضاء کارگروه تخصصی آمایش و توسعه پایدار استانها درج شد و پس از آن هم، این ارتباط، با فراز و نشیبهایی ادامه داشت و چند سال در دوره یکی از دولتها به کلی متوقف شد و مجددا چند سالی است این تعامل، دوباره قانونی شده است؛
🔹 بند ب ماده ۵ آخرین دستورالعمل اجرایی شورای برنامهریزی استان، استانداران را مکلف کرده دو نماینده از تشکلهای مردمنهاد تخصصی را به کارگروههای تخصصی استان دعوت کنند که در حال حاضر، فقط در شش یا هفت استان، آن هم به صورت ناقص اجرا میشود؛
🔹 هشت کارگروه تخصصی فعال داریم که البته میزان فعالیتشان با هم متفاوت است. فعالترین کارگروه تخصصی ما، در سال ۹۹ و امسال، کارگروه آب و انرژی بوده؛ گروهی از فعالان متخصص و برجسته این حوزه، عضو کارگروه هستند؛ نمایندگان شبکه در گروه تدوین پیشنویس لایحه قانون آب، از اعضاء این کارگروه بودند؛
💢 دکتر سلاجقه: پس این متن کار شما بوده؟ اشکالات خیلی زیادی داشت…
🔹 خیر، ما خیلی تلاش کردیم که این موارد اصلاح شود و نکات خوبی در متن پیشنهادی وجود داشت ولی شنیدیم نهایتا آنچه به کمیسیون زیربنایی دولت ارائه شد، تحت تأثیر شرکت مدیریت منابع آب، متفاوت از خروجی گروه تدوین قانون بوده؛
💢 دکتر سلاجقه: من رفتم نشستم آنجا و از کمیسیون هم آمدند و موارد دارای اشکال را حذف کردیم؛ صریحا مخالفت کردم و کنار گذاشته شد…
🔹 نظرات منتشره شبکه در این حوزه که در همین مدت اخیر، تراکم بالایی داشته، از قبیل آب ژرف، سدسازیها، جهاد آبرسانی، انتقال آب بینحوضهای و غیره، محصول هماندیشی اعضاء این کارگروه است که اسامی آنها و اعضاء سایر کارگروهها به پیوست این گزارش، تقدیم میشود؛
🔹 در تشکلهای مردمنهاد حوزه محیط زیست و منابع طبیعی، ظرفیتها و استعدادهای کمنظیر و گاه بینظیری هست که این مجموعهها را از تشکلهای سایر حوزهها متمایز میکند؛ نمونههای بسیاری در بیش از دودهه گذشته وجود دارد که تشکلهای این حوزه، در اکثر عرصههای فعالیت داوطلبانه اجتماعی، پیشقراول بودهاند؛
🔹 از اواخر دهه هفتاد، به عنوان نخستین ساختار ارتباطی تشکلها، که محصول فعالیت استادان و بزرگان ما، کنشگران باسابقه محیط زیستی در آن سالها بود و شبکه ارتباطی تشکلها را وارد ادبیات قانونگذاری کشور نمود تا سالها بعد که حضور نماینده شبکه در کارگروههای تخصصی شورای برنامهریزی استانها، وارد مصوبه هیأت محترم وزیران شد و همینطور در طی این مسیر، تا همین لحظه، بسیار میتوان نمونههایی را هم در حوزه ترویج و آموزش و آگاهیرسانی عمومی و هم در حوزه مطالبهگری، پیگیری و اجتماعیسازی، سراغ گرفت که تشکلهای این حوزه، ابتکار عمل را در دست داشتهاند.
🔹ما در مجموع، کمی بیش از هزار تشکل مردمنهاد در کشور داریم که پراکندگی متفاوت استانی دارند و بخش عمده آنها در قالب شبکههای استانی خودشان، هماندیشی و همافزایی دارند و شورای هماهنگی و شورای داوری استان خودشان را انتخاب میکنند و در استانها، ارتباطات و تعاملات مطلوبی هم با بخشهای دیگر دولتی و غیردولتی دارند؛ بنا به مأموریتی که برای خود تعریف میکنند، در بخش آموزش و ظرفیتسازی و توانافزایی، حمایتی و پشتیبانی و بخش مطالبهگری و دیدهبانی، برنامه اقدام دارند؛ این ساختار هم علیرغم اینکه عملا افتخار حضور و فعالیت همه فعالان مستقل اجتماعی در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی را دارد، شبکه «تشکلهای مردمنهاد» است و قانونا، این بخش از اعضاء متنوع جامعه مدنی را نمایندگی میکند؛
🔹 قریب به ۲۰۰ تشکل تخصصی داریم که صرفا در یک موضوع خاص بصورت حرفهای و تخصصی فعالیت میکنند؛ از حفاظت از یک گونه گیاهی یا جانوری یا عرصه بااهمیتتر محیط زیستی تا فعالیت تخصصی در موضوع آموزش و ترویج؛ این مجموعهها حقیقتا یک ثروت عظیم برای جامعه هستند.
🔹 ما قبلا ظرفیتهای بیشتری در فعالیت مشترک با نهادهای ذیل دفتر سازمان ملل و برخی مراودات و همکاریهای بینالمللی داشتیم که در سالهای اخیر و در گذر زمان به فراخور تحولات و تغییرات در سیاستها، تقریبا به طور کامل قطع شده؛ در حالی که شما خودتان اطلاع دارید در پروژههای آموزش و ظرفیتسازی جوامع محلی که در سالهای دورتر، سازمان جنگلها متولی آن بود، مثل منارید و مدیریت زاگرس، علیرغم برخی انتقاداتی که به روشهای تعامل با جامعه محلی وجود داشت، به هر حال نتایجی هم برای کشورمان داشت و ما همراه با جهان در حال حرکت بودیم؛
خب این متوقف شده و ظرفیت تشکلهای خوبی که در این چارچوب داشتیم و سابقه کار با فائو/اس.جی.پی/جف/کنوانسیونهای رامسر/مقابله با بیابانزایی/کمیسیون محیط زیست اتحادیه اروپا و امثالهم داشتند، مورد غفلت قرار گرفته؛
این مشکل ارتباطات بینالمللی تشکلها، حتی با تشکلهای کشورهای همسایه، در صورت رفع شدن، فرصتهای بسیار خوبی ایجاد میکند؛
این تشکلها بهترین مشاورین دولتها در تعاملات بینالمللی هستند؛ همانطور که مقام مشورتی سازمان ملل را هم دارند؛
در همه کشورها، همراهی بخش ان.جی.اویی، بخشی از پروتکل رسمی دولتها برای اجلاسهای بینالمللی است؛
در حالی که این روزها، اجلاس جهانی تغییراقلیم را داریم، متاسفانه با بیتوجهی به این فرصتها روبرو هستیم؛
🔹 تشکلهای محیط زیست و منابع طبیعی کشور، در دو دهه اخیر در برخی از عرصههای سیاستگذاری، حضور مؤثر داشتند؛ حضور در تدوین بخش محیط زیست برنامههای توسعه، حضور در مراجع ملی کنوانسیونهای بینالمللی، عضویت در برخی از کارگروههای ملی، همکاری با برخی کمیسیونهای مجلس و عضویت در کارگروهها و شوراهای پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه و دادگستریهای سراسر کشور، بخشی از این تعاملات بوده است.
🔹 در حال حاضر نماینده شبکه در ستاد ملی مدیریت تالاب، رسما به جلسات کارگروه ملی دعوت میشود؛
🔹 در حوزه سیاستگذاری و مدیریت، دارابودن پیوست اجتماعی و رسانهای برای هر تصمیمی لازم است. شما در جدول عملکرد ملاحظه میفرمایید که تا قبل از کرونا، سه سال متوالی، ما با کاهش شدید برنامههای میدانی تشکلهای محیط زیست و منابع طبیعی در سراسر کشور مواجهیم. تا جایی که تعداد فعالیت تشکلها، به یکسوم کاهش پیدا کرده؛
این ناشی از فضاسازیهایی بود که در آن سالها به نوعی فعالیت محیط زیستی را به صورتی واقعا نادرست به جامعه معرفی کرده بودند و واقعا در حق دغدغهمندان و دلسوزان محیط زیست و منابع طبیعی کشور، بچههایی که بیمنت فعالیت میکنند، اجحاف شد و انگیزهها بیهوده شد و این در آمار فعالیتها، کاملا خودش را نشان داده است؛
به نظر میرسد ما در بحث سرمایه اجتماعی، باید از تصمیماتی که به مشارکت اجتماعی ضربه میزند، پرهیز کنیم. در عین اینکه همگی حتما ملتزم به قانون هستیم؛
🔹 یکی از مهمترین اتفاقات سالهای اخیر، دیدارهای منظم مدیران کل استانها با شبکههای استانی بوده که تأثیر بهسزایی در همافزایی برای رفع چالشها و پیشگیری از تخریبها داشته است؛
🔹 در مورد کارگروههای تخصصی شبکه، ذکر این نکته هم لازم است که گردهمایی اندیشمندان، متخصصین و کارشناسان عضو تشکلهای مردمنهاد از سراسر کشور که پس از فراخوان شبکه، اعلام حضور و فعالیت میکنند و عضو کارگروه حوزه تخصصی خود میشوند، محصولات و ثمرات مبارکی دارد و هماندیشی تخصصی با چاشنی نگاه اجتماعی، در این کارگروهها صورت میگیرد و عموما تولید محتوای شبکه را به عهده دارند؛
🔹 و همانطور که عرض شد، نمونه کار، مثلا فعالیت کارگروه تخصصی حقوقی و قوانین یا کارگروه آب و انرژی شبکه است که عمده جلساتش، مرتبط با لایحه قانون بود و البته جلساتی هم در مورد لایحه حفاظت از رودخانهها داشتیم که…
💢 دکتر سلاجقه: در این لایحه هم شما نقش داشتید؟
🔹 خیر، متاسفانه وزارت نیرو، در یک اقدام پرسشبرانگیز و غیرمشارکتی، موازی با بررسی لایحه قانون آب و در حالی که بخشی از دستاندرکاران، به بحث و بررسی برای تدوین یک متن قانونی بسیار مهم اشتغال داشتند، چراغخاموش و بدون سر و صدا، این لایحه بسیار مخرب را به کمیسیون دولت برده بود که ما خبردار شدیم و سریعا اعتراض کردیم
💢 دکتر سلاجقه: این را هم در کمیسیون جلویش را گرفتیم؛ گفتم شما حق ندارید یک سیستم یکپارچه را تکه تکه کنید؛ آمدیم در کمیسیون دولت، کاملا ردش کردیم و جایگزینش را هم پیشنهاد دادیم؛
🔹 در یک سال و نیم گذشته، به واسطه وضعیتی که در جامعه به خاطر کرونا حادث شد، فرصت برگزاری وبینارها به وجود آمد که خب، فرصت و ظرفیت ویژهای بود. ما در اتاق تخصصی شبکه در پلتفرم بومی اسکایروم، تا امروز، ۲۹۴ وبینار و جلسه مجازی برگزار کردیم که به طور میانگین ۵۰ نفر شرکتکننده داشته است و مباحث آموزشی، پرسش و پاسخها با مسؤولین، گفتگوهای موضوعی و همافزایی پویشها و کمپینها را پوشش میدهد؛
💢 دکتر سلاجقه: آیا در تشکلها، برنامهای برای دوران پساکرونا و کاهش آثار مخرب محیط زیستی هم انجام شده؟
🔹 بله تشکلها از اولین روزهای شیوع کرونا، هم در پاکسازی، هم در آموزش و ترویج و همینطور مطالبهگری در این حوزه، اقدامات خوبی داشتند که در گزارش تقدیم شده است؛
🔹 ما در پایان تیر ۱۴۰۰، فراخوانی کشوری صادر کردیم و چون مبتنی بر سیاستهای شبکه و قواعد اساسی تشکلهای مردمنهاد که حق فعالیت، له یا علیه افراد و اشخاص را ندارند، وارد بحث مصادیق نمیشویم و مثل همیشه برای رئیس سازمان یا وزیر نیرو شاخصها و مؤلفهها را به طور کلی بیان میکنیم، از تشکلها و فعالان خواستیم نظرشان را در مورد خصوصیات لازم برای ریاست سازمان، برای شبکه ملی ارسال کنند که در نتیجه، نزدیک به ششصد پیام دریافت کردیم که با توجه به میزان فراوانی شاخصهای اعلامشده، پانزده شاخص و مؤلفه تدوین شد و طی نامهای در همان تاریخ، برای دکتر رئیسی ارسال شد…
💢 دکتر سلاجقه: چرا پس به حرفتان توجهی نکردند؟ (با خنده)؛ به نظرتان این شاخصها مدنظر قرار گرفته؟
🔹 انشاءالله که توجه شده؛ البته این موارد، مبنای ما برای رصد و مطالبهگری هم هست و به عبارتی، مهمترین معیارهای ارزیابی عملکرد، که بعدها انجام خواهد شد، همین موارد هستند؛
🔹 این موارد پانزدهگانه، موارد اساسی قابل توجه هستند که در این اسلایدها میبینید و در اختیارتان قرار خواهد گرفت. ضمن اینکه برخی از مهمترین برنامهها و سیاستهای کلان محیط زیستی، طی یادداشت دیگری که در آغاز فعالیت شما با عنوان تبریک به شما منتشر شد، مطرح شده است؛
🔹 اگر بخواهیم چند مورد از این برنامهها را با هم مرور کنیم، یکی ایجاد پنجره واحد خدمات است؛
اینکه ما از صفر تا صد یک پروژه را بتوانیم رصد کنیم، به گزارشهای ارزیابی دسترسی وجود داشته باشد و وضعیت پیگیری مطالبات و سؤالات، در هر مرحلهای مشخص باشد؛
🔹 یکی دیگر از موارد، بحث صندوق ملی محیط زیست است که جدیتر دیده شود و واقعا مورد پشتیبانی ویژه قرار گیرد و دقیقا منطبق بر قانون موجود، فعالیت داشته باشد و تخصیصهای متوازن، عادلانه و قانونی داشته باشد؛
🔹 در مورد جزء دوم بند الف ماده ۸۰ قانون برنامه ششم، علیرغم اینکه سازمان، فقط متولی پیوست محیط زیستی است و پیوست اجتماعی را سازمان امور اجتماعی کشور رصد و مدیریت میکند، ولی با توجه به پیوند عمیق حوزه محیط زیست و منابع طبیعی، با جوامع محلی و آثاری که هر اقدام توسعهای بر محیط زیست و اجتماع دارد، مطالبهگری و رصد انجام این قبیل مطالعات هم بسیار لازم به نظر میرسد؛
🔹 بند ب ماده ۲۹ قانون احکام دائمی برنامههای توسعه کشور، ظرفیت کمنظیری است که برای نخستین بار به محیط زیست و منابع طبیعی این اجازه را داده که در امر حفاظت مشارکتی و مدیریت مشارکتی، سی.بی.اوها و تشکلهای اجتماعمحور جوامع محلی را در اولویت همکاری و فعالیت مشترک قرار دهند؛ آییننامه اجرایی آن هم مصوب هیأت وزیران است و سازمان جنگلها هم شیوهنامهای برای این منظور ابلاغ کرده ولی در سازمان محیط زیست، اقدامی در این زمینه انجام نشده؛
🔹 در حوزه سیاستهای کلی، در بحث جرمانگاری، طی تعاملاتی که با معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه وجود داشت، در حوزه پیشگیری، ده عنوان مجرمانه را شناسایی کردیم و برای طی مراحل قانونی ارائه دادیم؛ به طور مثال، تصمیمات ضد محیط زیستی مدیران یا ترک فعل مدیران که مورد توجه رئیس جمهور محترم هم هست، در فهرست این عناوین مجرمانه دیده میشوند؛
🔹 ما در طول این سالها، برخی از محصولات و اقدامات مشارکتی را با بخشهای دیگر جامعه اجرایی و تولید کردهایم که اقداماتی زیرساختی هم بودهاند؛
سند خودارزیابی تشکلها، یک سند بسیار ارزشمند و پیشرو است که با تسهیلگری ادارهکل مشارکتهای مردمی سازمان، توسط خود تشکلها تدوین شد و در طول این چند سال، به ویرایش نهایی رسید و امسال هم طی یک دوره توانافزایی، برای کل تشکلهای کشور، با تسهیلگری کمنظیر شبکههای استانی، تشریح شد و تشکلهای محیط زیست و منابع طبیعی کشور، به یک ابزار بسیار خوب توانمندساز مجهز شدند؛ کاری که قابل استفاده برای وزارت کشور و سازمان برنامه هم هست؛
اطلس وضعیت منابع آبی کشور را به تفکیک استان، با همکاری و ایدهپردازی یکی از تشکلهای خوب استان خراسان رضوی، با هدف استفاده نمایندگان مجلس منتشر کردیم؛
در تدوین دستورالعمل تعامل قوه قضاییه و تشکلها حضور داشتیم؛
در تدوین پیشنویس لایحه مبارزه با زمینخواری حضور داشتیم؛
در گروه برگزارکننده جشنواره سالانه روز ملی آب، با اتاق ایران همکاری داریم؛
در تدوین «سند مشارکت بخشهای سازمان با تشکلها» مشارکت داشتیم که سند بسیار خوبی هم شده و ارتباط سازمان و تشکلها را نظاممند و شفاف میکند و گمان کنم آماده ابلاغ از طرف حضرتعالی باشد؛
💢 دکتر سلاجقه: این موارد را در چه قالبی انجام میدهید؟ قرارداد داشتید؟
🔹 خیر اصلا؛ اینها همه، کارهای داوطلبانه شبکه است؛ ما در ۳۰ فروردین ۹۶ از هیأت نظارت وزارت کشور مجوز گرفتیم و در اردیبهشت ۹۷ هم ترتیبات مجمع عمومی شبکه مشخص شد و انشاءالله در ماه آینده، برگزاری مجمع عمومی را خواهیم داشت؛
🔹 تشکلهای مردمنهاد سراسر کشور، از طریق شبکههای استانی تا کنون ده نشست ملی برگزار کردند که این نشستها فرصتهای کمنظیر آموزش، رایزنی، سیاستگذاری و مطالبهگری بوده و نمایندگان قوای سهگانه در سطوح عالی در آنها حضور داشتهاند. یکی از ظرفیتهای منحصربفرد در همنشینی و هماندیشی بلاواسطه نمایندگان تشکلهای مردمی با مسؤولان کشور، همین نشستهای ملی بوده که آخرینشان، در رشت و اردبیل برگزار شد؛
🔹 اینها بخشی از مواردی بود که از باب آشنایی جلسه نخست، ارائه شد که امیدوارم تا حدودی گویا بوده باشد؛ انشاءالله نشست بزرگتر، به زودی برگزار شود و جلسه، شکل مطالبهگرانه خودش را داشته باشد؛ متشکرم؛
در این بخش، اعضاء شورای هماهنگی، نکاتی دارند که ارائه خواهند داد:
✳️ مسعود مولانا:
🔸 در تکمیل صحبتها باید حتما این نکته را اضافه کنم که در تمام این مراحلی که ذکر شد، از شکلگیری شورای هماهنگی در سال ۹۴ تاکنون، شبکه کاملا مستقل، غیردولتی و روی پای خودش بوده؛ در تصمیمگیری، در اداره امور و بهویژه در مسائل مالی مستقل بوده؛ یعنی ما تا امروز، یک ریال مدیون هیچ جایی نیستیم و همه هزینهها در قالب حق عضویت و کمک داوطلبانه اعضاء انجام شده است، بدون هرگونه وابستگی؛ و این یکی از افتخارات ماست که مطالبهگری مدنی یک ساختار، تحت تأثیر هیچگونه ارتباطی قرار نگرفته است…
تصمیمات، کاملا مستقل و بر اساس هماندیشی ساختارهای حقوقی درون شبکه انجام میشود؛
💢 دکتر سلاجقه: اتفاقا سؤالم بود که تأمین مالی این فعالیتها چگونه است که توضیح دادید
🔸 ما از ابتدا، آنچه برای خودمان تبیین کردیم و لازم است برای جنابعالی هم توضیحی داده شود همانطور که به سایر مسؤولان هم گفته شده، چارچوب ارتباط و تعامل فیمابین است؛
🔸 الان به عنوان نمایندگان تشکلهای مردمنهاد در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی آمدهایم و با نماینده عالی دولت در این حوزه گفتگو میکنیم، با هدف میانجیگری بین مردم و دولت؛ برای انتقال مطالبات و خواستههای قاعده؛
🔸 اگر این حلقه واسط، درست عمل کند، ما در قاعده، با حرکتهای خودانگیخته، شورشی و مخرب مواجه نمیشویم؛
🔸 درواقع مطالبات از طریق تشکلهای مردمنهاد میآید، هماندیشی میشود، دستهبندی میشود، آماده میشود و انتقال پیدا میکند و پاسخ آن هم پیگیری میشود؛ وقتی جامعه با درست کار کردن این ساختار مواجه شود و مردمی که ما نمایندگی میکنیم، به این فرآیند اعتماد کنند، قطعا مطالبات منطقی میشود و منطقی هم حل میشوند؛
🔸 ارتباط ما با شما، دو وجه دارد؛ یکی ساختاری و سازمانی است که همین موارد جلسات و پیگیریها و نمایندگیها و حضور در کارگروهها و مانند اینهاست؛ و دیگری ارتباط ماهوی است که در مورد ساختار و ارتباط سازمانی، دبیر شبکه توضیح دادند؛
🔸 در حوزه محتوایی و ماهوی، راهبرد ما، تعامل و ارتباط مثبت برای انتقال مطالبات و مطالبهگری و نقد ایجابی است؛ ما به هیچ عنوان در هیچ مقطعی، نقد سلبی نداشته و نخواهیم داشت؛ اگر نقد میکنیم، دلیلش را میگوییم و راهکار هم ارائه میدهیم و دلایل راهکارها را هم میگوییم؛
🔸 ما تعامل مثبت را در چارچوب نقد ایجابی پیش میبریم، با استقلال کامل؛ بنابراین بپذیرید که در عین این نشست و برخاستی که با شما داریم، ممکن است در جاهایی نقد جدی به دکتر سلاجقه داشته باشیم؛ این را از ابتدا میگوییم که چارچوب تعاملی ما کاملا شفاف باشد؛ همچنان که نقد شما را هم به شبکه میپذیریم و میشنویم؛ ما دیدگاه صفر و صد نداریم و مرحله به مرحله پیش میرویم، حتی اگر دستاوردها کوچک به نظر برسند؛
✳️ احمد رحمانی:
🔸 طبق روال همیشگی جلسات با رئیس سازمان، معمولا مشورتی با تشکلهای استانی انجام میدهیم که این بار هم علیرغم فرصت بسیار کوتاه، فهرست مفصلی از مطالبات استانی برای بنده ارسال شده که نشان میدهد چه میزان مشکلات و معضلات ما، طی سالها حل نشده و انباشته شده و چقدر این مشکلات، متعدد و گسترده هستند؛
🔸 چون توافق شورای هماهنگی این بوده که بیان مطالبات استانی، موکول به جلسه بعدی با حضور دبیران استانی شود، من این موارد را بیان نمیکنم ولی نگاهی به این فهرست بلندبالا که برایم فرستادند انداختم؛ متاسفانه بیشترین حجم تخریبها، مربوط به عملکرد وزارتخانهها و سازمانها و نهادهای دولتی است؛ یعنی وزارت صمت، نیرو، جهاد کشاورزی و گردشگری، که کار سخت شما را در مطالبهگری نشان میدهد؛ همانطور که دیروز در پیام خودتان هم این موضوع اشاره شده بود که مطالبهگری باید از دولت شروع شود که موضع بسیار مناسبی بود؛
🔸 من موارد استانی را بعدا تقدیم میکنم؛ مواردی مثل موزه تاریخ طبیعی آذربایجان که همچنان بعد از سالها مطرح است، یا بحث آیندهپژوهی دریاچه ارومیه مخصوصا در وضعیت جدیدی که برای ستاد احیاء به وجود آمده و مواردی از این قبیل؛
🔸 موضوع پسماندهای صنعتی و بعد هم پسماند به طور کلی، که با دکتر موسوی هم در جلسه اخیر شورای هماهنگی، مورد توجه قرار گرفت و قرار شد اقدامات مشترک جدیدی را آغاز کنیم، بسیار بسیار مهم است چرا که نه در سطح استانداریها تمکین به قانون وجود دارد و نه وزارت صمت، مسؤولیتی میپذیرد و این یک دستور بالادستی و قاطع را میطلبد که الزامآور و دارای ضمانت اجرا باشد و همکاریها برای مدیریت پسماند، به ویژه پسماندهای صنعتی گسترش پیدا کند؛
🔸 طراحی شبکه پایش آبهای سطحی و زیرزمینی استانها، با هدف دسترسی به یک آمار و دادهی قابل استناد که در اختیار سازمان محیط زیست قرار بگیرد و امکان شفافیت و رصد ایجاد کند، یکی از الزامات مدیریت است و اگر چنین سامانهای در هر استان به صورت آنلاین شکل بگیرد، کار بزرگی خواهد بود؛
🔸 این اقدام طی گفتگوهای مفصلی که با مدیرکل استان آذربایجان شرقی داشتیم و پیشنهاد و اقدام ایشان، شروع شده است و امیدواریم همه استانها همین مسیر را طی کنند؛
✳️ محمدحسن کلیدری:
🔸 من در مورد محیط زیست طبیعی نکاتی عرض میکنم؛ با توجه به اینکه در همین سال جاری، تقریبا به صورت کامل، با سه پارک ملی در شمال شرق کشور در ارتباط بودم، در واقع روایت دست اول و تجربه مستقیم خودم را ارائه میکنم؛
🔸 تقویت حفاظت مشارکتی و در مراحل بعدی، مدیریت مشارکتی با جوامع محلی، تنها راه حل مدیریت مناطق است، همانطور که تجربه موفقی در پارک ملی گلستان و پارک ملی تندوره خراسان رضوی و یک بخشی از خراسان شمالی داریم؛
🔸 ما مناطق ضربهگیر مناطق تحت حفاظتمان، بسیار وسیع و رهاست که باید با حضور و مدیریت خود جوامع محلی مدیریت شوند؛
🔸 بحث استفاده از ظرفیتهای گردشگری پایدار در جاهایی که واقعا الان زیرساختش را هم داریم، میتواند کمک بزرگی به مناطق باشد
🔸 اعتماد بیشتر به مدیران پارکهای ملی و ارتقاء سطح تصمیمگیری آنها میتواند به مدیریت مناطق و پارکها و تصمیمگیری چابکتر کمک کند؛
🔸 ما در مناطق، در بحث مشارکت جامعه محلی، کسانی را داریم که واقعا پابهپای محیطبانان فعالیت میکنند اما از هیچ حمایت قانونی برخوردار نیستند؛ نه بیمه دارند، حقوقی میگیرند، نه هیچ مزیت دیگری به آنها تعلق میگیرد، کار یک سال و دو سال هم نیست، همیار محیط زیست داریم که بیش از ده سال فعالیت دارد؛ اینها انگیزه مشارکت را در جامعه محلی از بین میبرد؛
🔸 نکته پایانی بنده اینکه تشکلهای محیط زیستی و منابع طبیعی واقعا در این سالهای سخت، وسط میدان بودند و از تمام توان خودشان برای کمک به جامعه استفاده کردند؛ ما پای کار هستیم در سراسر کشور و تشکلها در این سالها در حوادث مختلف، خودشان را اثبات کردهاند؛
✳️ احمد رحمانی:
🔸 من یک نکته اضافه کنم؛ ما در حوزه تنوع زیستی، در بحث حیات وحش، یک سری قوانین داریم که سازمان وظایفش مشخص است؛ ولی در بحث حیوانات شهری و تنوع زیستی شهری، واقعا متولی مشخصی ندارد؛ محیط زیست میگوید من مسؤولیتی ندارم و شهرداری هم همین را میگوید؛ به نظر میرسد یک هماهنگی جدی لازم است، چرا که این مشکل مشترک بهویژه در کلانشهرهاست؛
✳️ محمدرضا پاداش:
🔸 به نظر میرسد که اگر سازمان هم مانند تشکلهای مردمنهاد، پای کار باشد، میتوانیم نتایج خوبی برداشت کنیم؛ تشکلهای استانی واقعا وسط میدان فعالیت هستند و مدیران اگر چابک باشند، هنوز امید به بهبود هست؛
✳️ عاتقهسادات موسوی، دبیر شورای داوری:
🔸 یکی از مهمترین دغدغههای فعالان محیط زیست و منابع طبیعی و تشکلهای این حوزه، موضوع معدن و آثار معدنکاری است…
💢 دکتر سلاجقه: و در موضوع معدن، ماده ۲۴ مکرر را هم داریم که واقعا غیرمنطقی است؛
🔸 ما یک کارگاه کوچک نخود و لوبیا بخواهیم ایجاد کنیم، از ده جا باید مجوز بگیریم اما یک معدن با آن همه تخریب و آسیب، جز در مناطق چهارگانه، نیاز به مجوز سازمان ندارد؛ قانون معادن، نشاندهنده اوج مظلومیت سازمان حفاظت محیط زیست است
🔸 بحث عدم تفکیک مجوز اکتشاف از مجوز بهرهبراری هم یکی دیگر از ضعفهای بارز است که امکان نظارت را هم بسیار محدود میکند…
💢 دکتر سلاجقه: من تعجب میکنم با توجه به شناختی که از فعالان خانه معدن دارم و قبلا هم در مورد قانون با برخی از آنها گفتگو داشتهام؛ در بسیاری موارد، واقعا نگاه محیط زیستی و حفاظتی و ایدههای خوبی داشتند و یا از توصیههای محیط زیستی استقبال میکردند؛
🔸 یکی از گرفتاریها در این بخش این است که علیرغم صدور صدها مجوز و معدنکاریهای متعددی که غالبا متوقف شده و راکد ماندهاند، به جای نظارت بر آنها و شناسایی علل توقف، مدام مجوز جدید صادر میشود که واقعا اسفناک است؛ اصلا حتی به ارزش افزوده و درآمد هم گاهی فکر نشده و معادن واقعا کمارزش، مجوز گرفتهاند…
💢 دکتر سلاجقه: شاید اصلا قرار نیست معدن باارزش باشد؛ شاید آن مجوز ارزشمند است…
🔸 بله حتما در اینجا هم ما با ارتباطات و زد و بندهایی مواجهیم که مافیای مقتدری هم تشکیل دادهاند؛
🔸 نکته پایانی هم اینکه در موضوعاتی که بحثهای محیط زیستی به بحثهای منابع طبیعی نزدیک میشوند، مثل موضوع گرد و غبار و ریزگردها، آبخیزداری و بیابانزدایی، ایجاد یک سازوکار همکاری سهجانبه، بین سازمان محیط زیست، سازمان جنگلها و تشکلها میتواند بسیار مفید باشد؛
✳️ سعید طهماسبیان:
🔸 یکی از موضوعاتی که باید مطرح کنم و از نظر جمع هم در وضع خوبی نیستیم، بحث دیپلماسی محیط زیستی است؛ که به نظر میرسد ما الان در موضع پایینی در منطقه قرار داریم؛ هامون آب ندارد و سالهاست با بحثهای افغانستان درگیریم؛ در بحث آبهای مرزی در غرب کشور، با عراق مساله داریم؛
🔸 به نظر میرسد الان این موقعیت فراهمتر باشد که با افغانستان برای تثبیت حق قانونی کشورمان به توافقی خوب برسیم؛ میدانم که فرد دیپلماتی هستید و میتوانید از راه درست این کار را انجام دهید؛
🔸 بحث دیپلماسی محیط زیستی را از منظر امنیتی و پایداری سرزمین باید مدنظر قرار دهیم؛ ظرفیتهای بسیار خوبی در کشور وجود دارد مثل بحث جزایر پایدار که میتواند ما را تبدیل به الگو کند، ولی متاسفانه امارات دارد این ایده را میدزدد و اجرا میکند؛ ما جزایر بسیار خوبی در خلیج همیشگی فارس داریم که میشود طرحهای محیط زیستی در آنها اجرایی کنیم؛ نباید اجازه دهیم کشورهای حاشیه خلیج فارس، این برند را به نام خودشان ثبت کنند؛
🔸 موضوع دیگری که همین الان با آن مواجه هستیم این است که در زمان برگزاری کپ۲۶ هستیم و هیچ نمایندهای از ایران در آنجا حضور ندارد؛ در بزرگترین رویداد محیط زیستی جهان که تعیینکننده سیاسی هست، حضور نداریم؛ تصمیماتی ممکن است گرفته شود و تبعاتش مثل توافقنامه ۲۰۳۰ شود
🔸 در دوم خرداد ۱۴۰۰، منشور محیط زیستی دولت آقای رئیسی توسط شما رونمایی شد؛ به نظر میرسد که این منشور شاید به فراموشی سپرده شده و دیگر اثری از آن دیده نمیشود؛ به هر حال فارغ از کم و کیف محتوایی، اصل یک منشور که همه دولت به آن پایبند باشند، امیدوارکننده بود، اما حداقل، تا اینجا ردپایی از این منشور، در سایر اجزای دولت دیده نمیشود؛ اینکه شما دیروز فرمودید باید از دولت مطالبه کنیم و به مجلس پاسخگو باشیم، با نهادینهشدن این منشور در همه تصمیمات دولت محقق خواهد شد؛
✳️ مسعود مولانا:
🔸 آقای دکتر، اخباری که مثلا در سه هفته تا یکماه اخیر را که پیگیری میکنیم، تقریبا در هر جلسه کابینه، بحث انتقال آب بینحوضهای، استحصال آب ژرف و انتقال از دریا و مانند اینها را داریم و کار برای شما ممکن است بسیار سخت باشد؛ انگار کابینه به یک کلاس آموزشی محیط زیستی و توسعه پایدار نیاز داشته باشد؛ هر جلسه، یک یا دو وزیر، یک خبر از این نوع را اعلام میکنند؛ به آقای رئیس جمهور باید انتقال داده شود که این موارد چه تبعات خسارتباری دارد؟ آن هم در زمانی که مهمترین کار ما باید مدیریت تقاضا و مصرف در همه بخشها باشد؟ این یک موضوع بسیار مهم است؛
✳️ محمد الهموتی:
🔸 جناب دکتر، ما برخی از چالشها را با شما در میان گذاشتیم؛ بسیاری هم ناگفته ماند؛ از آن فهرست ناگفتهها، چند مورد را هم عرض میکنم:
🔸 یکی، ضمانت اجرای قوانین مرتبط با محیط زیست است؛ پیگیری ترک فعل نهادهای مسؤول ذکرشده در قوانین آلودگی هوا، حفاظت از خاک و حفاظت از تالابها و امثالهم
🔸 دیگر اینکه این دولت شاید بتواند برخی تعیین تکلیفها را انجام دهد و تغییر بنیادین ایجاد کند و سیاستهای اشتباه را رها کند؛ به طور مثال، صنعت خودروسازی به عنوان یک نمونه از تعارض منافع و آسیب مداوم به محیط زیست، دچار تحول مثبت شود و به صورت ریشهای مسأله حل شود؛
🔸 تبصرههای ماده ۱۹۲ قانون برنامه پنجم که تکلیف کرده سازمان محیط زیست و سازمان برنامه، ارزش اقتصادی اکولوژیک کلیه منابع داخل کشور را تعیین و در حسابهای ملی وارد کند؛ امری که ده سال از تصویبش گذشته و هنوز این نقص بزرگ رفع نشده؛ عموم نمایندگان و مسؤولان کشور وقتی در برابر دو دو تا چهارتای اقتصادی قرار میگیرند، مسائل را بهتر درک میکنند؛
🔸 برخی مطالبات شبکه تشکلها اتفاقا میتواند همافزا شود چرا که در چارچوب اهداف شبکه، در بحث حمایتی و مطالبهگری، همه دستاندرکاران را پوشش میدهد و به طور مثال، تلاش فراوانی برای تصویب قانون حمایت از محیط بانان و جنگلبانان انجام شد و الان هم با اعتقاد به اینکه شغل محیط بانی و جنگلبانی، نوعا شغلی است که باید سخت و زیانآور تعریف شود، به دنبال پیگیری این پیشنهاد هستیم و انشاءالله همراهی شما را هم خواهیم داشت؛
🔸 ما علیرغم همه تلاشهای خوبی که انجام شده، باید بپذیریم در جایی که کم کار کردیم، بخش آموزش، ترویج و توانمندسازی است؛ بنده خواهش میکنم و این خواهش شاید چند دوره تکرار شده، فضای کار با جوامع محلی، کسب و کارها، خانوادهها و همه بخشهای جامعه باید برای یک برنامه آموزش چندوجهی و فراگیر مهیا شود؛
🔸 ما کنار شما هستیم، از چه منظری؟ این منظر که کابوس مخربین و آسیبزنندگان این است که بخش دیدهبان مردمی با بخش دیدهبان حاکمیتی همافزا شود؛ و ما در دیدهبانی و مطالبه در کنار شماییم؛
🔸 در حوزه مسؤولیت اجتماعی واقعا ظرفیتهای بینظیری وجود دارد که مغفول مانده است؛ انصاف نیست این صنایع بیشماری که داریم، در بحث سی.اس.آر این حوزه را تخصصی و جذاب نبینند و به این سمت هدایت نشوند
🔸 درخواست پایانی بنده این است که در اولین فرصت، جلسه بزرگتری با حضور دبیران و رابطین استانی و دبیران کارگروههای تخصصی و برخی از فعالان مستقل همکار شبکه داشته باشیم و در آن جلسه، به صورت مستقیمتر و تخصصیتر به مسائل استانی و ملی بپردازیم؛
🔸 در سفرهای استانی چنانچه دبیر شبکه استانی را همراه داشته باشید، با واقعیات عریانتری مواجه خواهید شد؛
🔸 آقای دکتر! آنطرف میگویند آقای دکتر سلاجقه آمد، بخشی از مهمترین ایدهها و برنامههای خود را هم با جامعه در میان گذاشت؛ ولی واقعا داستان چیست؟ شما با تخصص در این حوزه، با دانستن مسائل پیچیده این بخش، با توجه به برنامههای دولت، چه چشماندازی دارید؟ وضع را چگونه دیدید و میبینید؟
✳️ دکتر موسوی، مدیرکل مشارکتهای مردمی سازمان:
🔸 کرونا واقعا بر بحثهای مشارکتی و میدانی ما اثر گذاشت ولی همکاران استانی ما با همراهی تشکلها، توانستند تا حدی این خلاء را پر کنند
🔸 مدیران کل ما با تشکلها هر دو ماه یکبار جلسه خواهند داشت؛
🔸 یکی از هفت شاخص عملکردی سازمان حفاظت محیط زیست، نشست با سازمانهای مردمنهاد است؛ یعنی این را جایی گذاشتهایم که امتیاز میآوریم؛ این نشاندهنده باور ما به مشارکت با سازمانهای مردمنهاد در سازمان است؛
🔸 همینجا اعلام میکنم سازمانهای مردمنهاد هر چه محتوای آموزشی لازم داشته باشند، ما در اختیارشان قرار میدهیم؛ از قبیل فیلم و کلیپ و موشنگرافیک و کتاب؛
🔸 بیش از ۹۰۰ موضوع در جلسات مدیران کل استانها با تشکلها در طول سال گذشته مطرح شده است؛
💢 دکتر سلاجقه:
🔸🔹 من واقعا خدا را شاکرم که یک ظرفیت خوب از جوانان و افراد علاقمند به آب و خاک کشور، بدون هیچ چشمداشتی فعال هستند و به واقع، قاعده هرم هستند؛
🔸🔹 خوشبختانه دولت با همه آنچه تحویل گرفته، عزمش برای حفاظت جزم است؛
🔸🔹 سالها پیش به دعوت معاون اول وقت، جلسهای با حضور مسؤولان پنج استان مرتبط با دریاچه ارومیه تشکیل شده بود که در آن جلسه وقتی مواجه با راه حل مسؤولان شدم، دیدم دریاچه را مثل یک گوشت قربانی میدانند که هر کس سهمی از آن و از اعتباراتش میخواهد. به هر حال، مخالفت کردیم و پیشنهاد یک ستاد بالادستی را من در آنجا دادم که نهایتا تبدیل به همین ستاد احیاء شد و ستاد شکل گرفت؛
🔸🔹 بحثم این بود که وقتی دریاچه را پایان مسیر آب در یک حوضه آبخیز بدانیم، مساله مدیریت آن خیلی روشنتر میشود
🔸🔹 در بحثهای همان موقع بنده عرض کردم که راهی نداریم جز اینکه مدیریت جامع حوضه آبخیز، باید به عنوان یک استراتژیپلن برای کشور مطرح شود؛ میخواهیم سرزمین مدیریت شود؛ میخواهیم مدیریت آن، مدیریت پایدار باشد؛ باید داشتهها احصاء شود؛ باید توان اکوسیستم محاسبه شود؛ بر مبنای توان، باید صنعت و کشاورزی ایجاد شود؛
🔸🔹 به طور مثال بحثمان با صنعت این بود که شما زمینی را حالا پنج هکتار، ده هکتار یا بیست هکتار در اختیار میگیرید؛ این گنجی است که شما در آن مستقر میشوی؛ این عرصه، خاکی دارد که میکرو و ماکروهای آن، این ارزشها را دارد، تنوع زیستیاش فلان ارزش را دارد و مرتع و طبیعتی که حق همه مردم کشور است و شما دراختیار گرفتی، فلان قدر است و همه اینها را باید محاسبه کنیم؛
🔸🔹 آقای رئیس جمهور وقتی در قوه قضاییه بودند، در دیدار با کارشناسان محیط زیست فرمودند که محیط زیستی و منابع طبیعی جزء حقوق عامه هستند و خود ایشون در همین مدت اخیر هم فرمودند که بحث توسعه، فرع بر محیط زیست است؛ این جمله اخیر، بسیار بسیار رو به جلو و مهم است؛
🔸🔹 خب شما صنعتگری که میخواهی اینجا مستقر شوی، بر اساس این محاسبات، باید این قیمت را پرداخت کنی؛ نامرئیها را باید مرئی کنیم؛ شما از این گنج که داری استفاده میکنی؛ از طرفی داری خسارت میزنی، آلودگی و تخریب و پسماند و پسآب ایجاد میکنی؛ بنابراین همه اینها را در نظر بگیرید و ببینید در این حساب و کتاب، توجیه اقتصادی دارید یا نه؟
🔸🔹 این دیدگاه، دیدگاهی بوده که از همان ابتدا مدنظر ما بوده؛ کشور باید در مدیریت این بخش متحول شود؛ دیشب در جلسه با نمایندگان مجلس هم عرض کردم که ما از اول هم بحثمان مدیریت جامع حوضه آبخیز بود و هنوز هم همین است؛
🔸🔹 مدیریت جامع حوضه آبخیز، یک تحول و یک فرصت خوب و زیرساختی برای کشور است؛ مطمئنا مقاومتهای جدی هم در برابر این رویکرد داریم؛ چرا که تحولات عمیق، با همین مدیریت جامع اتفاق میافتد و برخی نمیخواهند این چنین شود؛ اما این سرزمین باید همه داشتههایش، احصاء شود و باید محافظت بشود و در برابر این مقاومتها باید مقاومت کرد؛
🔸🔹 ما هر کاری در کشور انجام بدهیم، هدف نهاییمان «ایجاد معیشت پایدار برای آبخیزنشینان» است؛ و همه موجودات کره خاکی، آبخیزنشین هستند؛ برای دیگران باید معیشت پایدار ایجاد کنیم، برای جانور آبخیزنشین باید معیشت پایدار ایجاد کنیم؛ برای گیاهان آبخیزنشین و برای انسان آبخیزنشین هم همینطور؛
🔸🔹 باید بگوییم در این حوضه، صنعتی که باید ایجاد شود، فلان مشخصات را باید دارا باشد؛ کشاورزی باید با این محصول و این اندازه باشد؛
🔸🔹 قرار نیست یک حوضه طبیعی که این مشخصات و داشتههای طبیعی را دارد، یک اسپانسر از حوضه آبخیز دیگر داشته باشد؛ نخیر، در همان ظرفیت خودش اگر عاقلانه مدیریت شود، توانمندیهای اقتصادی و اجتماعیاش بروز پیدا میکند و پایداری اتفاق میافتد؛ دنیا این کار را انجام داده و به نتایج بسیار خوبی رسیده؛
🔸🔹 خدا را شاکریم که ریاست محترم جمهور، توجه بسیار ویژه به این بخش دارند؛ بنده در نخستین جلسه دولت به همکاران عرض کردم که به هر حال، شما دولتمردان هستید و من هم واقعا نمیخواهم در بحث حاکمیت، بگویم در چه وضعیتی در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی کشور هستیم ولی این را توجه کنیم که همه ادعای ولایی بودن داریم؛ همه علاقمند به کشور هستیم؛ طبق سلسله مراتب ولایی، آموزههای دینیمان مشخص است؛ دانش بومیمان مشخص است، ما دانش بومی غنی و بینظیری داریم؛ از طرفی نظر مقام معظم رهبری را ببینیم؛ یادتان هست که سالها پیش وقتی پادگان قلعهمرغی تهران تبدیل به بوستان شده بود، ایشان در بازدید فرمودند مساله منابع طبیعی و محیط زیست یک مساله درجه دو نیست؛ از طرف دیگر، ریاست محترم جمهور که رئیس همه ما هستند هم نظرشان را مکررا اعلام کردهاند که توسعه فرع بر محیط زیست است؛
🔸🔹 به وزرای دیگر، یعنی وزرایی که کارشان بهرهبرداری است و دقیقا کنار هم هستند هم گفتم که همگی باید تلاش کنیم که محیط زیست کشور را حفظ کنیم؛ همه ما محدودیتها و شرایط کشور را میدانیم؛ برادرها و خواهرهای ما در همه عرصهها از جان خود گذشتند؛ از جنگ تا محیطبانی، با خون خودشان، سرزمین را حفظ کردند؛
🔸🔹 ظرفیت اصلی حفظ یک کشور، خود مردم هستند؛ جنگ ما نمونه عینی حضور و پای کار بودن مردم بوده؛ وقتی اینگونه باور داشته باشیم، حتما موفق میشویم؛
🔸🔹 من واقعا خوشحال شدم که دیدم تلاش شده و ساختار مردمی داریم که اینطور دارد کار میکند و برنامه و سازمان دارد؛ عرض کردم که بیش از دو دهه پیش، در قالب کارگروه ماده ۱۲ در وزارت کشور و در کمیسیونهای دولت در مورد تشکلها و فعالیتهای مردمی کار کردم و از ابتدا حضور داشتم و فکر نمیکردم که تشکلهای مردمی ما به چنین ساختار و سازمانی رسیده باشند و ظرفیتی به این خوبی ایجاد کرده باشند؛ صد و هشتاد و خوردهای تشکل تخصصی که فرمودید، ظرفیت اجتماعی فوقالعادهای است؛
🔸🔹 برای ما، واقعا مشارکت یک محور و مبنای اصلی است؛ یک موقعی به دوستان عرض کردم که در دانشگاه، مباحث فنی، مهندسی و تخصصی این حوزه مورد توجهم بود و درسهای ما هم همگی تخصصی بود و خیلی نگاه و اعتقادی به مسائل سوسیالاکونومی نداشتم؛ میزان اثر مباحث اقتصادی و اجتماعی در طرحهای توسعهای را مدنظر قرار نمیدادم؛ ولی وقتی در مقام اجرایی قرار گرفتم، متوجه شدم هر چه شما طراحی کنی و بسازی ولی مردم تحویلت نگیرند، پشیزی ارزش ندارد؛
🔸🔹 من همیشه یک مساله را با خودم مرور میکنم و با دیگران هم در میان میگذارم و آن اینکه فرض کنید شما دانشمند و استاد و کارشناس این حوزه و مدافع سرسخت محیط زیست و منابع طبیعی هستید؛ یعنی یک فرد عادی نیستید و فردی با اندیشههای متعالی محیط زیستی هستید و شبی در یک بیابان برهوت و بسیار سرد گرفتار میشوید و تنها چیزی که دارید کبریت است و یک گیاه یا درختچه منحصربفرد که تنها ذخیره ژنتیکی دنیاست و وضعیت طوری است که سرما دارد شما را از پا در میآورد و فقط با آتش زدن این تنها ذخیره ژنتیکی دنیا میتوانید زنده بمانید؛ به نظرتان چه کاری انجام میدهید؟ واقعا چه میکنید؟ کبریت میکشید زیر تنها ذخیره ژنتیکی دنیا و خودتان را نجات میدهید؛ راه دیگری که وجود ندارد؛ این هم عقلی است، هم شرعی است؛ حالا من و شما با این همه ادعای محیط زیستی، این وضعیت را داریم، بعد میرویم به یک روستایی که تمام زندگیش در چهارتا گوسفند و یک زمین کشاورزی خلاصه میشود، میگوییم این را انجام بده یا آن را انجام نده؛ خب بر اساس چه معیاری عزیز من؟
🔸🔹 میخواهم بگویم شما برای آن روستایی ظرفیت ایجاد کن، توانمندی به او بده، یک امکان اقتصادی برایش درست کن، بعد ببینید چه اتفاقی میافتد؟ در این مسیر توانمندسازی، تشکلها نقش اصلی را دارند؛
🔸🔹 من دیشب هم عرض کردم بدنه سازمان باید با بدنه تشکلها ممزوج شود و این میکس باید صورت بگیرد؛ از بالاترین بخش سازمان تا دفاتر تخصصی و ادارات کل استانها و بقیه، باید این اختلاط را داشته باشیم؛
🔸🔹 حتما هم همینطور است که تشکلهایی که صادق و سالم هستند و میخواهند برای کشور کار کنند، بیایند پای کار باشند؛ این پستها میگذرد، همانطور که دیگران آمدند و رفتند، حال یا به دادگاه تاریخ میروند یا وجدان عمومی آنها را قضاوت میکند؛ بنابراین فرصت کوتاه و البته بااهمیتی داریم که باید به درستی استفاده کنیم؛
🔸🔹 ما هم پای کار هستیم؛ با تشکلهای صادق و سالم، حتما کار میکنیم، حتما ظرفیتسازی میکنیم؛ این وظیفه ذاتی ماست؛ تشکلها اگر قوی باشند، سازمان قوی خواهد بود و کشور ثمره این همکاری را خواهد دید؛
🔸🔹 امروز عرض میکنم که مطمئن باشید با همه توان و ظرفیتمان، وسط میدان عمل و اقدام هستیم و حتما از فعالیتهای خوب حمایت میکنیم و البته حمایت شما را هم از تصمیمات درست سازمان لازم داریم؛
🔸🔹 در موضوع مناطق، قرقهای مشارکتی، دیپلماسی، پسماند و غیره، برنامه داریم؛ در موضوع دیپلماسی آب، متاسفانه به صورت وحشتناکی با اوضاع پیچیده روبروییم که البته برایش ایدهها و راهکارهایی داریم؛
🔸🔹 در موضوع کنوانسیونهای بینالمللی به هر حال، ظرفیتهای بسیاری نهفته است که بهویژه از منظر یکپارچگی محیط زیست، باید وظایف و تعهداتمان را سر و سامان بدهیم؛
🔸🔹 در چارچوب اهداف مشترک، محکم با هم پیش میرویم؛ فارغ از منافع جناحی و حزبی و گروهی، فقط بر مبنای تأمین منافع کشور به امید پروردگار عمل میکنیم؛
🔸🔹 حتما بر اساس تقویم تعاملات، این دیدارها هر سه ماه یکبار انجام شود و دو طرف با دست پر در این جلسات باشند؛ نشستهای بخشهای مختلف سازمان با تشکلها هم برنامهریزی شود که کارها تخصصی و حرفهای پیش رود؛
🔸🔹 در بحث پیگیریها هم حتما با هم اطلاعاتمان را تبادل میکنیم؛ از آقای موسوی هم متشکرم؛ حتما مصوبات پیگیری شوند؛ کار بسیار زیادی با هم داریم؛ به قول حاج قاسم عزیز، نتیجه که دست ما نیست و معجزه که نمیتوانیم بکنیم؛
ولی میتوانیم نهایت تلاش و پیگیری را صادقانه داشته باشیم، انشاءالله نتیجه هم برای کشور، مطلوب خواهد بود؛ والسلام؛
✳️ مصوبات نشست:
🔹 برگزاری نشست بزرگتر با دبیران استانی و کارگروههای تخصصی و فعالان منتخب سراسر کشور
🔹 برگزاری نشست دورهای شورای هماهنگی و رئیس سازمان، هر سه ماه یکبار
🔹 برگزاری جلسات منظم مدیران کل استانها با شبکههای استانی، هر دو ماه یکبار (ابلاغ از سوی سازمان)
🔹 حضور فعالان کارشناس عضو، در کارگروهها و کمیتههای تخصصی
✳️ جلسه در ساعت ۱۵:۳۰ به پایان رسید؛
✳️ پیش از جلسه با دکتر سلاجقه، جلسه شماره ۶۸ (مکرر) شورای هماهنگی در محل سازمان حفاظت محیط زیست، از ساعت ۱۱ تا ۱۳ برگزار شد که در آن، تصمیمات نهایی در خصوص برگزاری مجمع عمومی شبکه ملی اتخاذ شد، گزارش برگزاری چند انتخابات استانی مورد بررسی قرار گرفت، گزارشی از فعالیت کارگروههای تخصصی ارائه شد؛
در بخشی از این جلسه، میزبان دکتر موسوی مدیرکل محترم مشارکتهای مردمی بودیم که در مورد برخی اقدامات مشترک گفتگو شد و مقرر شد یک برنامه ملی اقدام مشارکتی در حوزه مدیریت پسماند، به شکلی که تشکلهای مردمنهاد کشور را در امر آموزش و ترویج به کار گیرد، طراحی و پیادهسازی شود؛
✳️ با تشکر از صبوری و حوصله همه عزیزان که گزارش کامل را مطالعه کردند؛
✳️ با احترام؛ شورای هماهنگی شبکه تشکلهای مردمنهاد محیط زیست و منابع طبیعی – پانزدهم آبان ۱۴۰۰
گزارش کامل نخستین جلسه شورای هماهنگی شبکه، با رئیس سازمان حفاظت محیط زیست
